Ergonomiczna kuchnia - jak ją zaplanować?
Strefa zmywania
Tutaj niezbędny będzie zlewozmywak, miejsce do suszenia naczyń oraz, opcjonalnie, zmywarka. Jeśli zależy nam również na pralce w kuchni, również ona powinna znaleźć się w bezpośrednim sąsiedztwie zlewu. Szafkę pod zlewozmywakiem możemy przeznaczyć na pojemniki do segregacji odpadów, przechowywanie środków czystości i detergentów do zmywania. W aranżacji tej strefy pomogą nam praktyczne szuflady, sortowniki lub wysuwane szafki typu cargo, dzięki którym łatwo utrzymamy porządek w strefie zmywania.
Strefa robocza, przygotowania posiłków
To jedna z najważniejszych stref w funkcjonalnej kuchni. Musimy zapewnić sobie przestrzeń wolnego blatu roboczego do wstępnej obróbki żywności z odpowiednim dostępem światła słonecznego lub prawidłowo zaaranżowanym oświetleniem górnym. Czynności takie jak krojenie, obieranie i przygotowywanie potraw wymagają sporo miejsca na bieżąco używane przedmioty oraz swobodną pracę rąk. Z poziomu głównej strefy roboczej musimy mieć łatwy dostęp do innych stref i kuchennych narzędzi – desek do krojenia, noży, pojemników oraz produktów spożywczych.
W tej strefie sprawdzą się szafki i szuflady z organizerami, koszyki, pojemniki oraz rozwiązania typu cargo. W bliskim sąsiedztwie strefy roboczej powinny znajdować się sztućce, przyprawy, kawa, herbata, oliwa itp. Jeśli chcemy korzystać z urządzeń elektrycznych, np. blendera, ekspresu, czajnika, musimy mieć dostęp do wystarczającej ilości gniazdek.
Strefa gotowania i pieczenia
To końcowa stacja, do której trafiają przygotowane wcześniej potrawy. Znajduje się tu większe AGD takie jak piekarnik, płyta grzejna z pochłaniaczem oraz kuchenna mikrofalowa. Najbardziej praktycznym rozwiązaniem jest umieszczenie ich w wysokiej zabudowie. Niezastąpione są w tej strefie szuflady cokołowe, w których przechowamy blachy i formy do pieczenia, patelnie oraz pokrywki.
Jak prawidłowo rozmieścić strefy robocze w kuchni?
Projektowanie przestrzeni kuchennej opieramy o zasady ergonomiczne. To zbiór wymiarów, które poparto odpowiednimi na tym polu badaniami. Pozwalają one określić schematy, według których stworzymy wnętrza praktyczne i wygodne w codziennym użytkowaniu. W kuchni będzie to zasada trójkąta roboczego, którego boki są określone odległością pomiędzy poszczególnymi strefami i głównymi sprzętami w każdej z nich. Trójkąt odnosi się do odległości między lodówką, zlewozmywakiem a kuchenką.
Aby nasza kuchnia pozostała funkcjonalna, odległości pomiędzy urządzeniami w ergonomicznym trójkącie kuchennym nie powinny przekraczać:
od lodówki do zlewozmywaka 120 – 210 cm
od zlewozmywaka do piekarnika 120 – 210 cm
od lodówki do piekarnika 120 – 270 cm
Ważną kwestią jest zaplanowanie stref zgodnie ze stroną ręki dominującej: osoba praworęczna potrzebuje stref ułożonych zgodnie ze wskazówkami zegara, natomiast leworęczni docenią kuchnię rozplanowaną odwrotnie.
Jaki zaplanować układ kuchni?
Kuchnia jednorzędowa
To najprostszy układ zabudowy kuchennej, często spotykany w niewielkich mieszkaniach, zwłaszcza kiedy aneks dzieli przestrzeń z salonem. Jest jednak najmniej ergonomiczny, ze względu na największe odległości pomiędzy poszczególnymi strefami roboczymi.
Kuchnia w kształcie litery L
W kuchni o kształcie litery L pracuje się wygodniej, niż w kuchni jednorzędowej. Ten układ sprawdza się w małych i wąskich wnętrzach i aneksach otwartych na salon.
Kuchnia dwurzędowa
To prosty, ale praktyczny układ, który zapewnia wygodne rozłożenie stref pracy. Krótka komunikacja w obrębie przestrzeni roboczych pozwala na szybkie i sprawne przygotowywanie posiłków. To układ popularny w niewielkich mieszkaniach w bloku, w których planie kuchnia stanowi oddzielne pomieszczenie.
Kuchnia w kształcie litery U
To jeden z najlepszych, najkorzystniejszych układów funkcjonalnych. Pozwala na maksymalne wykorzystanie dostępnej przestrzeni. Strefy funkcjonalne znajdują się w komfortowej odległości od siebie.
Kuchnia w osobnym pomieszczeniu – układ G
Świetnie sprawdzi się w dużych pomieszczeniach, o proporcjach zbliżonych do kwadratu. To wariant korzystny, ze względu na możliwość rozbudowania stref pracy i długą powierzchnię blatu roboczego. Jeśli pozwala na to metraż, możemy dostawić wyspę w centrum pomieszczenia.
Aneks z wyspą kuchenną
Kuchnia w kształcie litery G to połączenie układów jedno i dwurzędowego, wykorzystujące zalety obu tych rozwiązań. Chętnie wybierana w nowoczesnych domach i mieszkaniach. Wyspa często zastępuje ściankę dzieląca pomieszczenie w kuchniach otwartych na salon. Może służyć jako bar śniadaniowy lub zastąpić stół podczas spotkań towarzyskich w większym gronie. Pod blatem zyskujemy dodatkową szafkę do przechowywania akcesoriów lub produktów spożywczych.
Kuchnia z wyspą jest dobrym rozwiązaniem we wnętrzach otwartych na przestrzeń dzienną. W salonie z aneksem wyspa będzie stanowiła nie tylko dodatkowy blat roboczy, ale też optycznie stworzy granicę między dwoma pomieszczeniami. W takim układzie kuchnia jest ważną częścią centrum życia rodzinnego domowników i pełni funkcję integracyjną. Aneks z wyspą pozwala rodzinie i przyjaciołom na wspólne przygotowywanie posiłków, rozmowę i kontakt wzrokowy. To pozytywnie wpływa na zacieśnianie kontaktów i więzi międzyludzkie.
Planowanie stref w przestrzeni pionowej
Układ funkcjonalny obejmuje również wysokości, na których znajdą się produkty i przedmioty w poszczególnych strefach. Ich rozmieszczenie również ma znaczący wpływ na komfort przygotowywania posiłków w kuchni. Często i codziennie używane produkty i sprzęty powinny znajdować się w bezpośrednim zasięgu ręki w danej strefie – na blacie, w szufladzie bezpośrednio pod nim oraz na najniższej półce w szafkach górnych. Produkty używane rzadziej, ale przynajmniej raz lub kilka razy w tygodniu umieszczamy na niższej półce w szafce dolnej, lub na wyższym poziomie zabudowy górnej. Rzeczy używane sporadycznie, takie jak np. zastawa świąteczna, możemy wtedy umieścić na samym dnie szafek lub najwyżej w zabudowie górnej.