Jaką fugę wybrać do płytek?

Wybór fugi przede wszystkim  musimy zacząć od dopasowania rodzaju spoiny do rodzaju płytek oraz powierzchni, którą chcemy wykończyć. Na rynku dostępne są fugi cementowe zwykłe i cementowe uszlachetnione, fugi epoksydowe, cementowo-epoksydowe, uszczelniacze polimerowe, silikonowe i akrylowe.

• Fugi cementowe - są najpopularniejszym rodzajem spoin określanych symbolem GC1. Najprostsza mieszanka tego typu składa się z cementu, kruszywa i wodu. Są wysoko nasiąkliwe i nie mają właściwości mrozoodpornych, dlatego nie nadają się do zastosowań zewnętrznych. Łatwo je uszkodzić środkami chemicznymi i wypłukać wodą pod ciśnieniem, dlatego ze względu na słabe parametry techniczne, zwykłe fugi cementowe potrzebują dodatków uszlachetniających, mieszanych z wodą zarobową. Dodatki w fugach cementowych uszlachetnionych poprawiają przyczepność, elastyczność i nadają fugom właściwości wodoodporne. Molekuły srebra sprawiają, że fugi są odporne na rozwój bakterii i grzybów. Drobnoziarniste kruszywo kwarcowe, mączki wapienne i dolomitowe często dodaje się do spoin wąskich od 1-8 mm. Grube kruszywo dobrze sprawdza się w szerszych fugach, nawet do 25 mm.

• Fugi epoksydowe - to produkty do spoinowania, które mają w składzie żywicę epoksydową, wypełniacze i modyfikatory.  Są oznaczone symbolami RG. Odporniejsze od fug cementowych, niewrażliwe na ścieranie i szorowanie, chemiczne oraz wodę i wilgoć. Łatwiej utrzymać je w czystości. To jedne z najtrwalszych fug — mocno sklejają płytki i trudniej je usunąć, np. podczas skuwania ścian czy posadzek. Fugi epoksydowe są sztywne, dlatego nie wszystkie można stosować na ogrzewaniu podłogowym. Spoiny na bazie żywic nie przepuszczają pary wodnej. Fugi epoksydowe doskonale sprawdzają się do montażu mozaiki. Fuga epoksydowa jest wtedy równocześnie klejem, który mocuje mozaikę do podłoża, dlatego należy ją dokładnie rozprowadzić pod każdym elementem. 

Na rynku dostępne są także fugi cementowo-epoksydowe, które wyróżniają dobre parametry wytrzymałościowe, odporność na wodę i kontakt z chemią domową. Są także mrozoodporne. Dobrze sprawdzają się w łazienkach, także w strefie mokrej wanny, prysznica i przy umywalce.

• Fugi elastyczne - stosuje się w miejscach narażonych na odkształcenia, takich jak wewnętrzne narożniki, połączeniach różnych materiałów, połączeniach powierzchni pionowych i poziomych, w dylatacjach konstrukcyjnych i posadzkowych. To elastyczne i wodoszczelne fugi silikonowe, silikonowo-kauczukowe, akrylowe lub fugi poliuretanowe.

Fugi do zastosowań zewnętrznych dobieramy do sposobu konstrukcji tarasu wykorzystanych na nim materiałów. Na balkonach czy tarasach często spotkamy płytki gresowe, klinkier, a także płyty kamienne i betonowe. Do płytek gresowych na taras stosujemy fugi cementowe uszlachetnione, elastyczne i o właściwościach mrozoodpornych i wodoodpornych. Dobrze sprawdzają się także niektóre elastyczne fugi epoksydowe i na bazie żywicy. Fugi żywiczne są efektywne i nie wymagają mycia powierzchni płyt po skończeniu montażu, a tę metodę fugowania można stosować nawet podczas lekkich opadów deszczu. Spoiny żywiczne są łatwe w utrzymaniu w czystości — można je myć pod ciśnieniem, chemią domową i zamiatać bez obaw o zarysowanie. Fugi epoksydowej nie należy jednak stosować do spoinowania płyt układanych na mokro na wylewce betonowej. Tu lepiej sprawdzi się uszczelniacz, który zabezpieczy płyty tarasowe i warstwę klejową przed wnikaniem wody.

Ciekawym produktem jest także piasek fugowy - mieszanka piasku i spoiwa w różnych proporcjach, nakładana na sucho, ubijana i podlewana. Po wyschnięciu piasek fugowy jest utwardzany do elastycznego, trwałego spoiwa. Do zalet tej metody należy też łatwy i szybki proces rozprowadzania. Piasek fugowy zapobiega powstawaniu wykwitów, dlatego dobrze sprawdza się do spoinowania płyt betonowych i kostki brukowej. 

Kolor fugi do płytek zależy od stylu projektowanego wnętrza i tego, jakiego efektu wizualnego oczekujemy. Jeśli stawiamy na łagodne kolory, harmonijne przejścia i minimalistyczne detale, np. w stylu skandynawskim i klasycznym  – kolor fugi w pomieszczeniu powinien być zbliżony do koloru płytek. Z kolei nowoczesne wnętrza, styl industrialny i eklektyczny lubią zdecydowane kontrasty.

Kontrastujący kolor fugi podkreśli kształt i układ płytek ceramicznych oraz uwydatni ich strukturę. Biała fuga przy czarnych płytkach podkreśli podziały i proporcje płytek ceramicznych, dzięki czemu stworzymy niebanalne wnętrze. Takie zabiegi stylistyczne wymagają jednak dużego wyczucia estetyki, powinny być przemyślane i spójne z resztą pomieszczenia. Im bardziej kolor spoiny będzie odbiegał od koloru płytki, tym bardziej będą przyciągały uwagę. Inny kolor fugi może np. wydzielić strefy w niewielkim pomieszczeniu takim jak łazienka.

Natomiast jeśli chcemy osiągnąć efekt możliwie najbardziej jednolitej powierzchni, zastosuj fugę zbliżoną do koloru płytek ceramicznych. To rozwiązanie polecamy do płytek wielkoformatowych, dzięki którym wykończymy powierzchnie w bardzo elegancki sposób. Z dopasowaną w ten sposób fugą dobrze wyglądają również mozaiki, gdzie neutralna spoina wydobywa urodę małych elementów.

Dwa najpopularniejsze kolory fug to szarości i beże. Są uniwersalne i pasują do większości kolorów płytek, stając się prawie niewidoczne. Jeśli stosujemy płytki kamienne, lepiej zastosować do nich kolor fugi zbliżony do ich odcienia. Ze względu na bogaty rysunek kamienia, nie potrzebujemy dodatkowych ozdobników. Kolor fugi harmonizujący z rysunkiem kamienia podkreśli jego naturalne piękno.

Fuga, oprócz poprawy estetyki posadzki, musi być również praktyczna. W pomieszczeniach narażonych na ciągłe zachlapania, takich jak przedpokój, garaż czy kotłownia, okładzina podłogowa musi być trwała i łatwa w utrzymaniu czystości. W intensywnie użytkowanych wnętrzach fuga powinna być w ciemniejszym, np. szarym kolorze, aby powierzchnia na dłużej pozostała estetyczna.

Szerokość fugi powinniśmy dopasować do rozmiaru i rodzaju wybranej płytki. Najpopularniejszy rozmiar mają fugi 2 – 6 mm. To bezpieczny rozmiar, który nie zaburza odbioru barwy i struktury płytek. Mozaika zdecydowanie najlepiej wygląda z wąskimi fugami, z kolei szersze fugi dobrze uzupełniają płytki wielkoformatowe i okładziny kamienne. Odpowiednio szeroka fuga do spoinowania płytek ceramicznych poprawi przyczepność płytek.

Oprócz właściwości estetycznych, szerokość spoiny powinna odpowiadać warunkom panującym wokół wykończonej płytkami powierzchni. Im większe wahania temperatur w pomieszczeniu, tym szersza będzie fuga do płytek. Dlatego mrozoodporne płytki na tarasie lub balkonie układa się ze spoinami o szerokości minimum 4 mm.  Tam sprawdzą się fugi cementowe, epoksydowe, lub cementowo-epoksydowe o wysokich parametrach użytkowych.

Malowanie fug to nowy sposób na odświeżenie starych i przebarwionych fug. Na rynku dostępne są specjalistyczne farby oraz renowatory do fug, przeznaczone do różnego rodzaju spoin. Preparaty mają w składzie spoiwo polimerowe, wypełniacze i modyfikatory, które zapewniają dokładne pokrycie i trwałość nowej powierzchni. Pigment musi wniknąć w strukturę fugi, aby zmienić lub ożywić jej dotychczasowy kolor. Malowanie fug farbą jest procesem czasochłonnym, wymaga precyzji i dokładnego rozprowadzania produktu między płytkami, jednak krótszym i tańszym niż całkowita wymiana fugi na nową. Do malowania nadają się wyłącznie oczyszczone i odtłuszczone powierzchnie fug. W przypadku ubytków musimy najpierw uzupełnić wykruszone spoiwo.

Podczas czyszczenia fugi musimy zachować ostrożność - zastosowanie zbyt silnych środków może spowodować wykruszenie lub wymywanie fugi spomiędzy płytek, a co za tym idzie, uszkodzenie okładziny i podłoża pod płytkami. Unikajmy stosowania wybielaczy z chlorem na fugi cementowe - lepiej sprawdzą się myjki parowe, roztwory na bazie wody utlenionej i specjalistyczne preparaty przeznaczone do pielęgnacji fug. Zwróćmy uwagę na zalecenia i instrukcję użycia produktu zalecane przez producenta - wiele środków należy rozcieńczyć przed użyciem, a podczas sprzątania musimy stosować rękawice gumowe i długo wietrzyć pomieszczenie.

Jak zabezpieczyć fugi przed zabrudzeniem?

Aby przedłużyć trwałość i zabezpieczyć fugi przed zabrudzeniem, warto zastosować specjalne impregnaty do fug. Środki wnikają w strukturę spoiny i zapobiegają powstawaniu plam, przebarwień i trwałych zabrudzeń. Łatwiej usuniemy kamień i osady z mydła oraz inne pozostałości związane z codziennym użytkowaniem powierzchni płytek. Impregnaty nakładamy na czyste i odtłuszczone fugi. Przed zastosowaniem preparatu warto przeprowadzić test na niewielkim, mało widocznym fragmencie spoiny - impregnaty wgłębne mogą przyciemnić kolor fug, natomiast powierzchniowe nadają fugom lekki połysk.  Podobną funkcję pełnią też wcześniej wspomniane renowatory do fug, produkowane na bazie żywic akrylowych. Tworzą gładką powierzchnię, z której łatwo usunąć zabrudzenia.