Schody w domu – rodzaje, przepisy, wymiary

Najważniejszą kategorią jest podział schodów ze względu na ich relację z konstrukcją budynku. Schody wpisane w projekt architektoniczny bryły budynku – wznoszone i łączone z piętrami równolegle z innymi pracami budowlanymi oraz schody samonośne, które wykonujemy już po wykończeniu pomieszczeń.

Coraz popularniejszym rozwiązaniem są schody prefabrykowane znane również jako schody gotowe, które można zamówić jako gotowe produkty do szybkiego montażu po zakończeniu prac wykończeniowych. Są one dostępne w różnych wariantach materiałowych i konstrukcyjnych, a ich zamówienie może odbyć się nawet przez internet, co pozwala na szybkie dopasowanie konstrukcji do potrzeb inwestora.

Jak dzielimy schody ze względu na ich kształt?

• Schody proste, łamane i wielobiegowe – kształt ich stopni jest zawsze prostokątny. Mają spoczniki, czyli szerokie miejsca odpoczynku – możemy odpocząć na nich podczas wchodzenia po schodach. W przypadku wysokich pomieszczeń, szczególnie w dużych budynkach, często stosuje się schody trójbiegowe, które pozwalają na wygodne pokonanie większej liczby kondygnacji.

• Schody zabiegowe – w trakcie wchodzenia zmienia się kierunek biegu schodów. W przeciwieństwie do schodów łamanych nie mają jednak wyraźnie wydzielonych spoczników.  W praktyce są to schody dwubiegowe posiadające kilka stopni w kształcie klina.

• Schody wachlarzowe – konstrukcja schodów sprawia, ze stopnie rozkładają się na planie koła lub wielokąta. Ich stopnie mają różną szerokość. Schody ażurowe wachlarzowe wyglądają bardzo efektownie, jednak nie są najwygodniejsze w codziennym użytkowaniu.

• Schody kręte – Inaczej schody spiralne, mają kształt koła, a stopnie rozchodzą się wokół słupa nośnego umieszczonego na środku konstrukcji. Stopnie w schodach kręconych mają kształt klinów, co pozwala na oszczędność miejsca i łatwość montażu. Schody spiralne mogą być wąskie i zajmują niewiele miejsca, dlatego sprawdzają się w remontowanych przestrzeniach i wszędzie tam, gdzie nie możemy zastosować schodów prostokątnych.

Poza powyższymi typami warto zwrócić uwagę na schody młynarskie, które dzięki swojej lekkiej, ażurowej konstrukcji i prostocie przypominają drabinę. Są idealne do małych przestrzeni i można je łatwo personalizować. Schody modułowe to praktyczne rozwiązanie, które umożliwia szybki, samodzielny montaż oraz dowolne kształtowanie formy schodów. Dostępne są w różnych materiałach, co pozwala dopasować je do stylu wnętrza. Z kolei schody strychowe sprawdzają się jako funkcjonalne i łatwe w montażu rozwiązanie do przestrzeni takich jak strych.

Aby stopnie zapewniały bezpieczną i komfortową komunikację, schody w domu nie mogą być za niskie, ani za wysokie. Optymalna wysokość stopni schodów w domu wynosi 16-18 cm. Maksymalna wysokość, której nie powinniśmy przekraczać, wynosi 19 cm. Zbyt strome schody proste zwiększają ryzyko wypadków i nie są bezpieczne dla dzieci ani osób starszych. Wysokość stopni jest ściśle określana w przepisach dotyczących warunków technicznych dla budynków mieszkalnych. Schody wewnętrzne o maksymalnej wysokości stopni sprawdzą się tam, gdzie chcemy oszczędzić trochę miejsca, jednak nie korzystamy z nich bardzo często w ciągu dnia – to np. schody do piwnicy lub na strych.

Prawidłowa głębokość stopnia zapewnia bezpieczeństwo i wygodę podczas wchodzenia. Głębokość stopni schodów prostych wynosi między 25 a 32 cm, aby swobodnie mieściła stopę dorosłego człowieka. Jak sprawdzić, czy wybrane przez nas schody wewnętrzne będą zgodne z przepisami i wygodne? Pomoże nam w tym prosty wzór: 2h + s=60~65 (gdzie h = wysokość stopnia, s = jego głębokość). Jeśli otrzymany wynik mieści się w przedziale 60-65 cm, oznacza to, że projekt schodów spełnia narzucone przez przepisy standardy. Co oznaczają te liczby i dlaczego są ważne? To uśredniona odległość jednego kroku dorosłego człowieka, który wygodnie możemy wykonać schodach. Przepisy bazują na ergonomii, czyli nauce zajmującej się badaniem i dostosowywaniem narzędzi, maszyn, warunków pracy oraz otoczenia i budynków do anatomicznych i psychofizycznych możliwości człowieka.

Czym wykończyć schody w domu?

Schody wewnętrzne w naszych domach możemy wykończyć na kilka sposobów, jednym ze sprawdzonych i trwałych są płytki gresowe. Schody z płytek są odporne na ścieranie i łatwe w utrzymaniu czystości, co czyni je praktycznym wyborem do codziennego użytkowania. Płytki wykonane z kamienia to odporny materiał, który sprawdzi się na schodach narażonych na intensywne użytkowanie. Stopnie drewniane są popularnym wyborem ze względu na estetykę i możliwość dopasowania do różnych materiałów. Wybór materiału na stopnie, taki jak drewno, kamień czy konglomerat, wpływa na trwałość i wygląd schodów. Różne materiały mają odmienne właściwości, a świadomy wybór materiału pozwala uzyskać pożądany efekt wizualny i funkcjonalny. Odpowiednie wykończenie i konserwacja pozwalają zachować strukturę drewna na długie lata. Coraz większą popularnością cieszy się także beton architektoniczny oraz żywica epoksydowa, które doskonale odnajdą się w loftowych i nowoczesnych aranżacjach. Ponadto w domach gdzie przebywają dzieci, bądź osoby starsze warto pomyśleć o dodatkowym zabezpieczeniu w postaci nakładek zwiększających bezpieczeństwo.

Najwygodniejsza szerokość schodów w jednorodzinnych domach to ok. 110-120 cm. To swobodna przestrzeń, pozwalająca swobodnie wnieść meble na piętro lub minąć się 2 osobom. Minimalna, dopuszczalna przez przepisy szerokość użytkowa schodów w domach jednorodzinnych i dwupoziomowych mieszkaniach to 80 cm. Szerokość biegu schodów mierzona jest pomiędzy wewnętrznymi krawędziami poręczy. W przypadku jednostronnej balustrady – pomiędzy wewnętrzną krawędzią poręczy a wykończoną ścianą.

W przepisach nie ma określonej ilości schodów stałych, łączących kondygnacje w dwupoziomowym mieszaniu lub domu jednorodzinnym, jednak wchodzenie po schodach nie powinno być jednak dlatego w miarę możliwości warto budować schody zabiegowe ze spocznikami.

W trakcie budowy domu wysokość kondygnacji może się zmienić – mają na nią wpływ wykończenie posadzki czy podwieszany sufit. Schody łączą poszczególnymi kondygnacjami domów i muszą być odpowiednio dopasowane do wysokości stropu, ponieważ prawidłowe zamocowanie konstrukcji schodów do stropu wpływa na ich stabilność i bezpieczeństwo. Wybór schodów powinien być dostosowany do konkretnych potrzeb swojego domu oraz warunków technicznych budynku. Bardzo ważne jest więc aby przed wyborem schodów samonośnych jeszcze raz wymierzyć pomieszczenia, aby lepiej dopasować rodzaj schodów i wysokość stopni. Minimalna wysokość między stopniem a stropem to 205 cm. Niższy strop uniemożliwia bezpieczne i komfortowe schodzenie po schodach.

Schody kręcone, wbrew pozorom, mogą być bardzo bezpieczne i komfortowe. W porównaniu z tradycyjnymi schodami, ze spocznikiem o powierzchni 7m2, zajmują tylko 4m2, czyli ponad połowę mniej miejsca! Konstrukcja prezentuje się lekko i nie przytłacza pomieszczenia. Drewniane schody, w tym schodów drewnianych dębowych, są popularnym wyborem ze względu na trwałość i estetykę. Odpowiednie wykończenia schodów pozwalają zabezpieczyć je przed zarysowania i uszkodzeniami, co jest szczególnie ważne w domu, w którym mieszkają dzieci. Właściwe oświetlenie na dole schodów zwiększa bezpieczeństwo użytkowania. Jeśli zależy nam na dekoracyjnej klatce schodowej, warto rozważyć też zastosowanie schodów wachlarzowych – efektownie wykończone staną się wizytówką naszego wnętrza.

Cena i koszty wykonania schodów

Koszt wykonania schodów w domu zależy od wielu czynników – przede wszystkim od wybranego materiału, stopnia skomplikowania konstrukcji oraz wykończenia. Schody drewniane, zwłaszcza wykonane z wysokiej jakości drewna, mogą być droższe, ale oferują niepowtarzalny wygląd i ciepło, które trudno uzyskać przy użyciu innych materiałów. Schody metalowe to często bardziej ekonomiczne rozwiązanie, szczególnie w nowoczesnych aranżacjach, gdzie liczy się prostota i trwałość. Schody betonowe, choć wymagają większego nakładu pracy przy montażu i wykończeniu, mogą okazać się korzystne cenowo, zwłaszcza w przypadku dużych, masywnych konstrukcji. Warto pamiętać, że na ostateczną cenę schodów wpływają także detale, takie jak balustrady, poręcze czy wykończenia stopni, dlatego przed podjęciem decyzji warto dokładnie przeanalizować wszystkie dostępne opcje i dopasować je do swojego budżetu.

Podsumowanie

Wybór schodów do domu to decyzja, która wymaga przemyślenia wielu aspektów – od estetyki i funkcjonalności, przez bezpieczeństwo, aż po koszty realizacji. Schody drewniane, metalowe, betonowe czy kręcone – każdy z tych rodzajów ma swoje unikalne zalety i może wnieść do wnętrza niepowtarzalny charakter. Znajomość różnic pomiędzy poszczególnymi rozwiązaniami pozwala świadomie wybrać schody, które będą nie tylko praktyczne i trwałe, ale również staną się ozdobą domu na długie lata. Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się na klasyczne schody drewniane, nowoczesne schody metalowe, czy efektowne schody kręcone, pamiętaj, że dobrze zaprojektowane schody to inwestycja w komfort, bezpieczeństwo i piękno Twojego domu.